Silnik tur 2

W pierwszym wpisie naszego muzeum prezentujemy imiennika strony. Przez wiele lat domowe maszyny do szycia produkowane w Polsce wyposażone były albo w napęd nożny i umieszczone w specjalnym stoliku lub szafce, albo w napęd elektryczny, którym od mniej więcej połowy lat sześćdziesiątych był silnik tur 2. Silnik ten był produkowany przez Fabrykę Wodomierzy we Wrocławiu, następnie od 72-73 roku przez powstałe z niej Przedsiębiorstwo Aparatury Spawalniczej ASPA, a od 2007 roku do dzisiaj przez wyodrębniony z niego Zakład Silników Elektrycznych Asel: http://www.aselzse.pl/index.php?id=kn41. Wcześniej montowano również silniki tur oraz Fawod, o których napiszemy przy innej okazji.

Modeli maszyn z silnikiem tur 2 było naprawdę wiele, niektóre występowały pod bardzo różnymi markami, i czasami zdarza się, że jedynym charakterystycznym znakiem rozpoznawczym dla niewprawnego oka pozostaje emblemat tur 2 na silniku. Chcemy w tym muzeum ułatwić identyfikację tych maszyn, również zagranicznym czytelnikom. Będziemy pisać o modelach i markach w przyszłych artykułach.

Na powyższym zdjęciu widać metalowe koło pasowe założone na oś osłoniętą izolatorem (więcej o tym poniżej), gniazda śrubowe do mocowania wspornika, gniazdo elektryczne kabla zasilania i regulatora obrotów (pedału), oraz plastikową śrubę docisku kabla oświetlenia, który był wprowadzany przez widoczny na zdjęciu poniżej otwór od spodu obudowy, podłączany elektrycznie przy pomocy śrub w głębi gniazda i unieruchamiany śrubą docisku.

Obudowa była skręcona czterema śrubami dostępnymi od tyłu obudowy, w nierozkręcanych jeszcze silnikach lewa górna i prawa dolna śruba były zabezpieczona plombą.

Z tyłu umieszczona jest też tabliczka znamionowa z rokiem produkcji i wariantem wykonania, KN-4a o mocy 90W lub KN-4b o mocy 80W. Czasami, jak na prezentowanym silniku, była obecna tabliczka z numerem seryjnym. Silnik na zdjęciach jest, jak widać, z 1968 roku, typu KN-4b, o numerze seryjnym 86525:

Wspomnieliśmy wcześniej o kole pasowym:

Metalowe koło było unieruchomione metalową śrubą na plastikowym izolatorze:

Izolator był zatrzaśnięty na wale rotora silnika w wersji długiej:

Silnik bywał też wykonany z krótkim wałem rotora:

Do takiego silnika stosowane było inne koło pasowe, plastikowe z plastikową śrubą docisku:

Późniejsze silniki mają raczej metalowe koło pasowe, ale nie jest to żelazną regułą, jak widać po tabliczce znamionowej, pokazany powyżej biały silnik jest z 1969 roku, czyli późniejszy niż czarny prezentowany wcześniej:

Silniki bywały białe, czarne lub dwukolorowe:

Po rozkręceniu silnik prezentował się tak, jak na następujących zdjęciach:

We wnętrzu widać stator unieruchomiony dwoma zaczepami i śrubami, komutator i wentylator rotora osadzonego w łożyskach unieruchomionych dokręcanymi blaszkami, przewód wyrównujący potencjał elektryczny rotora i rdzenia statora, obudowy szczotek i szczotki elektryczne, kondensator filtrujący i moduł gniazda:

Na koniec chcielibyśmy zaprezentować ciekawostkę:

Tak, wzrok Was nie myli, to jest ciągle ten sam silnik, ale z oznaczeniem tur 3. Wygląda na to, że partia tak oznaczonych silników była przeznaczona na rynek niemiecki, choć to jest wciąż nasz dobry znajomy KN-4a. Ten egzemplarz wyposażony był we wtyk do zasilania oświetlenia w maszynie, taki sam jak popularne przewody do zasilania na przykład radia:

Wydaje nam się, że żaden z modeli polskich maszyn nie był przystosowany do montażu odpowiadającego gniazda, ale widzieliśmy wyposażone w nie modele wschodnioniemieckich marek Textima, Naumann i Veritas. Jeżeli wiesz, Czytelniku, cokolwiek na temat tura 3, lub masz informacje o silniku tur 2, o których my nie wiemy, bardzo prosimy o kontakt.